Thursday 14 January 2016

MAWHPHURHNA HLEN

MZP Chanchinbu January 2016
: Chinkhanmanga
NESO Council Member


Chinkhanmanga
Hmanlai hian ram pakhat hi a awm a, chu ramah chuan khua leh khua an in dova, an in run a. A chaklo zawk chu sal atan an man a an rethei hle thin. Khaw pakhat hian vengtu sipai an nei thain kulh an nei tha hle a, hmelma lak a ta an him fo thin. Hmelma te tan an khua run chu theih loh ang a ngaih a ni. Mahse vawi khat chu vengtu sipai kulh kawngkhar vengtu ten zanah an lo kalh theihnghilh hlauh mai a, hmelma enthlatu ten an hriat ve leh a siruk lain an run ta thut a, kar lovah sal atan man an nih bakah an khua chu meivapah a chang zo ta a ni, an ti.

He thawnthu tawi atang hian mawhphurhna pawimawh zia kan hre thei awm e. Kulh kawngkhar vengtu sipai te inthlahdah zauh leh an mawhphurhna an tih tur an hlen loh palh avangin an khua chu veivapah an chang zo va, hmelma ten sal atan an man ta a nih kha, a pawi hle mai. Mahni mawhphurhna hlen loh chu mahni bakah midangin an tuar thei a, kumkhaw chawr lohna thlen thei a ni bawk.

A bikin sipaiah hian mawhphurhna in khaidiat dan a felfai khawp mai a, entirna tha tak te pawh a ni ang. Chaw chhum tuin a chhum mai a, sam mettuin a met leh mai a, puansutu, driver, doctor chenin an hna an tlin em em a ni tih kan hria. Heting a mahni chanvo in pek a in sem hi mihring a hu ho a khawsa leh nun ho naah hian a pawimawh hle a, a fel fai duhin hmasawnna kawng atan pawimawh tak a ni. Kan hriattur erawh chu mawhphurhna hi a lian a tein a pawimawh dan a inang vek a, a mawhphurtu mihring a zirin a tih tur hi a hlawhtlingin a hlawhtling lo thei a, a pawimawhin a pawimawhlo thei hle awm e.

Nangin chu chu ti rawh ti a mawhphurhna in sem loh pawhin, mihring mihrinna ah hian mawhphurhna kan nei sa hrim hrim a, mahni dinhmun a zir a mahni mawhphurhna hlen te hi- mi zahawm, mi fing, pa rawn tlak leh mi puitling ti a sawi leh koh an ni fi thin. Mahni mawhphurhna hlen tur chuan mahni dinhmun in hriat chian hmasak a pawimawh hle a, chutah kan mawhphrhna hriat chian a tul hle mai.

Khawvel ram ropui kan sawi apiang a kan sawi ve ziah USA te hi a ropuina kan sawiin, kan awt em em na a, a entawn tur lai leh an ropui chhan lam hi kan hmuh hmaih in ka hre thin. Tu te mai pawh hian an mawhphurhna an hrechiang a, an in zah tawn a mahni chanvo niloah an in rawlh lo a, an in ring tawn a, mahni chanvo hnehsawh takin hlen an tum vek mai ni hian a hriat a ni. An thiltum leh ramtiam (Mission) thleng turin nasa takin an bei a, a kawng tur an dap a, a um in an um a, an lo hlawhtling ta thin a ni. USA President thilti thei tak te pawh hi a ropuina phenah hian mi thahnem tak an awm a, a Secretary rual te leh a thusawi tur ziaktu bakah a vengtu chenin an mawhphurhna an hlen avang a ropui a thil ti thei chauh a ni.

Singapore hi he ti em em a an lo hlawtlinna chhan ni a ka hriat tak ber chu, an mawhphurhna leh tih tur an hrechiang a, an tih tur hlen turin an thawk rim a, chuvang a ni ber mai awm e ka ti thin. Kum 1965 ah mahni a ro in relin rethei takin bul an tan a, U.K atangin pawisa an puk chawp a, mahse kum 20 a ral meuh chuan khawvel ram hrang hrang atangin inhlawh turin an pan khawm ruih ruih der tawh mai a ni. Chu mai a nilo va ram thianghlim, ram ralmuang, coruption awm lohna leh first world country ti a sawi alo ni hial a, khualzin mi ten tawl tumin an pan khawm ruih ruih mai  ni.

Bawlhhlawh paih tu ten ni tin zing hma tak takah thoin bawlhhlawh an khawn kual a, kawng sir a phul hi sawi ngai miah loin a sei veleh an lo cut mai. In satu ten khawpui nalh dan tur hisap ranin an sa bawk a, dan lekkawhtu ten fair takin a hmun an thleng zat zat a, dan siamtu ten kha dan kha a hlawhtling em tiin an en zui bawk a, mahni tihtur leh mawhphurhna zawnah chak takin an ti vek mai a ram changkang leh nuam an lo din ta a ni.

An system that vang a ni, an fing bik alawm emaw an ramin a zir bik vang a ni tiin ilo ngaihtuah em ni? System thalo kha thiah a system tha siam turin a mawhphur tu ten an mawhphurhna an hrechiang a an ti tha mai a ni. Eiru an awm chuan roreltu ten tu pawh nise dik takin ro an rel a, a hrem tur ten an mawhphurhna hriain an hrem ngam a, dan ang takin hremna nasa tak an tawrh avangin dik mai a ngai a ta thin a ni. Leilung hausak vang a ram hi lo hausa a lo changkang a ni ber lo va, hruaitu mawhphurhna hria neitu ram te an lo thang zawk alo ni.

Chhungkuaah pawh hian pa berin a mawhphurhna a hriat chuan in chhung chu a nuam in a ralmuang a, nuin a mawhphurhna a hriat chuan fa ten nuam an ti a inchhung hlimawm alo chang thin. Nu leh pa mawhphurhna hrelo chhungkua chuan inchhung nuam tak leh hlawhtling an din theih a ni ngailo. Chutih rualin mahni mawhphurhna lo a in rawlh chu upa ten kuanglo nawr an lo ti a, buaina a thlen chawk bawk. Mahni mawhphurhna hriatchian leh hlen hi changkanna leh mifing nihna a lo ni.

Kan ram thanmawhbawk pawh hi kan mawhphurhna kan hriatchian tawk loh vang nge, kan hria a kan thatchhiat avangin kan ti peih lo nge ni a a kawng kan dap thiamlo emaw a ngaihna kan hrelo zawk tih hi ngaituah tham a ni. Thawh hlawh la teuh teuh siin kan tihtur lam kan hlen si loh hian eirukna chikhat a ni ve reng tho mai lo maw ka ti a ni. Kan dan siamtu ten dan tha min siamsak sela, a bawhzui tur leh lekkawh tu tur ten dik takin lekkawh mai sela, mahni zawn theuh ah kan tihtur hlen ila chu ram nuam tak kan siam ni mai tur hi a ni.

MZP ah pawh hian term bul kan tan leh mek a, Elected Office Bearer mi paruk bakah mawhphurhna chanvo hrang kan in sem leh tan ta a, mahni mawhphurhna leh chanvo zawnah theuh hian theihtawp chhuah ila, thawk tam ber thawk hlawk ber nih kan in el hi a ngai khawp mai. Executive kan ni emaw Secretary pawh ni ila kan hruaitu te finchhuah a, thurawn pe a, mahni chanvo mawhphurhna hritchian a, ngaihtuahna thar nen diklo lai siam tha chung zelin hmalam pan tur kan ni tih kan in hriat thar a ngai khawp mai. Hman a kan lo kalpui tawh dan her lum ringawt loin tunlai changkanna leh vantlang rilru puthmang mil zelin kan in her rem hret hret a, kan mission tihhlawhtlin kan tum a ngai a, a nih loh chuan tunlai rilru kan hneh (convince) dawn lo a. Mipui support na tello chuan eng hmalakna mah a hlawhtling thei silo a ni.

Term thar leh kum thar bul tan kan nih angin, Secretary ten kan incharge leh mawhphurhna kan ko a tla te hi bengbeh ang a in chei nan a beh ringawt loin, O.B te thachhang dawl chung zelin finchhuah ila, an ngaihtuah kim loh lai ah te pui chung zelin leh mahni incharge ah chak takin thil thar ngaihtuah chung zelin hma kan lak a ngai a ni. Executive leh committee peng hrang hrang te pawhin Elected O.B te ngaihtuahsa ang a kal tur ringawt a in dah lovin, ram leh hnam leh zirlai te tan a tha turah ngaihtuahna seng ila, chumi kawngah hruaitu te finchhuah a, an hnung kan dawl hi kan mawhphurhna a ni bawk. A reltu ringawt niloin a tak a hnathawktu nih hi mawhphurhna hlenna kawng awmchhun a ni.

Tui hi a luanchhuah loh a, hnar a neih loh bawk chuan tui intlak a ni ngailo angin kan hriatna, kan thiamna leh finna te hi zirlai te leh pawl leh ram leh hnam tan kan hmang tur a ni. Chu chuan tawnhriat min pe thar zel a, kan mawhphurhna tihhlawhtlin na kawngah thil tangkai tak a ni dawn a. Thalai te hi nakinah ram hruaitu tur in ni an tih fo hi, nakin a thlen ngai loh avangin tunah hian kan theihna leh kan hmazawnah chuan kan mawhphurhna kan hlen a ngai a, nakin atan kan khek fo chuan ram tan tangkai hun kan nei ngai dawn lo a ni.

Mahni mawhphurhna kan hlen loh hian midang kan ti chau thei a, mi tamtak a nghawng thin. Chuvangin kan mawhphurhna te hlen theuh turin, tu te pawhin kan ei zawnna kawngah te, kan zirna kawngah te, chhungkuaah leh kan hmazawn kawng tin rengah rilru thar nen i bei ang u.

No comments:

Post a Comment